Έρευνα[1], που αναλύει τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 και των περιοριστικών μέτρων στην ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, παρουσιάστηκε πρόσφατα ως επιστημονική προδημοσίευση στον ιατρικό ιστότοπο Medrxiv, επισημαίνοντας την ανάγκη για λήψη μέτρων υποστήριξης του ψυχισμού των ευαίσθητων ηλικιακών αυτών ομάδων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από ερευνητές της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Τμήματος Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών και βασίστηκε σε απαντήσεις 1.232 γονέων παιδιών ηλικίας κάτω των 18 ετών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν, το 35% των γονέων ανέφερε ότι η πανδημία και τα μέτρα περιορισμού επηρέασαν αρνητικά την ψυχική υγεία των παιδιών τους, αναφέροντας ως σημαντικότερες δυσκολίες την κοινωνική απομόνωση, την αυξημένη χρήση υπολογιστών και παρακολούθησης τηλεόρασης και την ελάττωση της φυσικής δραστηριότητας και άσκησης. Ακόμη από τις απαντήσεις τους προέκυψε, ότι η ανεργία, οι αυξανόμενες οικογενειακές συγκρούσεις, ο αποκλεισμός από τη δυνατότητα τηλεργασίας, η επιβαρυμένη ψυχολογική υγεία του γονέα, καθώς και κάποιο πιθανό προηγούμενο ιστορικό σωματικής νόσου των παιδιών, συσχετίζονταν σημαντικά με αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών.
Οι διαπιστώσεις αυτές, ύστερα από ένα μεγάλο διάστημα περιοριστικών μέτρων δεν μας ξενίζουν πλέον. Είναι αναμενόμενες κατά κάποιο τρόπο. Εκείνο όμως που θα έπρεπε να μας προβληματίσει ως ενήλικες και ως γονείς, είναι η σημασία της δικής μας εμπλοκής και της ευθύνης που έχουμε απέναντι στα παιδιά μας ως προς το παράδειγμα ζωής που τους δίνουμε. Σε αυτή την πρωτόγνωρη και ιδιαίτερα σκληρή κατάσταση που βιώνουμε, πιστεύω πως είναι δύσκολο πρωτίστως για εμάς ως ενήλικες, να προσαρμοστούμε και να αντιδράσουμε στη νέα αυτή πραγματικότητα και δευτερευόντως να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να καταλάβουν τι συμβαίνει για να μπορέσουν κι αυτά να το διαχειριστούν με έναν ήρεμο και συγκροτημένο τρόπο. Γι’ αυτό τον λόγο είναι πολύ σημαντικό να ενισχύσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα ως ενήλικες έτσι ώστε να διατηρήσουμε ή να δημιουργήσουμε μια συνοχή στην οικογένειά μας. Ας θυμόμαστε πάντα ότι τα παιδιά και οι έφηβοι μιμούνται κατά πολύ τα πρότυπα των ενηλίκων μέσα στην προσπάθεια που καταβάλουν να δομήσουν την προσωπικότητά τους. Ακόμα και στις πιο δύσκολες και αγχωτικές για εμάς καταστάσεις, όπως μία απώλεια αγαπημένου μας προσώπου, ακόμα και αν χάσουμε την δουλειά μας, ακόμα και αν βιώνουμε άπειρες δυσκολίες, ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά παρακολουθούν κάθε μας κίνηση, κάθε αντίδραση και λέξη, ακόμα και αν αυτό για εμάς δεν είναι αντιληπτό εκείνη τη στιγμή.
Ας τους δώσουμε ακόμα και τότε λοιπόν την αίσθηση -ακόμα και αν εμείς αισθανόμαστε χαμένοι-, ότι προσπαθούμε να ιεραρχήσουμε καταστάσεις, ότι κάνουμε οτιδήποτε μπορούμε για να σώσουμε κάτι, ότι νοιαζόμαστε γι’ αυτά, ότι όλων μας η υγεία και ευημερία είναι το πιο βασικό απ’ όλα και ότι εάν είμαστε ενωμένοι θα ξεπεράσουμε μαζί το πολύ δύσκολο αυτό διάστημα. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι πολύ σημαντικό να προσπαθούμε ως γονείς να ακούμε τα παιδιά μας με κατανόηση και να επικοινωνούμε μαζί τους με ειλικρίνεια και σεβασμό. Το να είναι κανείς γονιός δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι μπορεί να επικαλείται την «αυθεντία» σε ό,τι λέει και ό,τι κάνει. Τα λάθη είναι φυσιολογικά και δεν μπορούν να αποφευχθούν στη σχέση γονέα – παιδιού. Παρ’ όλα αυτά, η διατήρηση της σχέσης αυτής είναι ευθύνη και υποχρέωση του γονέα.
Το παιδί θα ακολουθήσει το παράδειγμά του, θα «ανοιχθεί» και θα νιώσει ελεύθερο να συμμετάσχει σε μια ώριμη σχέση στην οποία το κάθε μέλος αισθάνεται ότι προσφέρει αλλά και παίρνει από την σχέση που δημιουργείται, με έναν αμοιβαίο τρόπο. Μιλήστε στα παιδιά σας χωρίς να υπερεκτιμάτε ή να υποβαθμίζετε καταστάσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ανάλογα και με την ηλικία των παιδιών σας, προσπαθήστε να τους εξηγήσετε τι είναι ο Covid-19 και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι επιστήμονες να βρουν τη θεραπεία του και να βοηθήσουν τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο. Δώστε τους ελπίδα, διότι είναι παιδιά και έχουν το δικαίωμα να μεγαλώνουν χωρίς απόγνωση και φόβο. Μην τους λέτε ψέματα. Αφήστε τα να βιώσουν όλα τα συναισθήματά τους, γιατί η ζωή εκτός από χαρά συμπεριλαμβάνει και πόνο.
Αν προσπαθούμε διαρκώς να αντικαταστήσουμε τον πόνο αυτό με κάτι ευχάριστο, τότε τα παιδιά μας ίσως δεν μπορέσουν ποτέ να τον αποδεχτούν και να τον ξεπεράσουν. «Δεν μπορούμε να “αυξομειώνουμε την ένταση” των συναισθημάτων όπως κάνουμε με τη μουσική. Έχουν μόνο έναν διακόπτη. Αυτόν της έντασης. Δεν μπορούμε να μειώσουμε τη θλίψη και τον πόνο και να αυξήσουμε τη χαρά και την ευτυχία. Όταν χαμηλώνεις το ένα, τα χαμηλώνεις όλα.» (Philippa Pery, 2019) [1] MedRxiv, Impact of COVID-19 pandemic and lockdown measures on mental health of children and adolescents in Greece, 20 October 2020, link available: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.10.18.20214643v1
Πηγή: https://livewithoutbullying.com/
