Ο βελονισμός, θεωρείται το μακροβιότερο ιατρικό σύστημα επεμβατικής τεχνικής που γνωρίζουμε.
Ο καθηγητής E. Ernst του Πανεπιστημίου του Exeter αναφέρει συχνά έναν κινέζικο μύθο του 5ου μ.Χ. αιώνα στον οποίο περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο ένας φημισμένος ιατρός της εποχής, ο Zhen Quan, θεράπευσε τον ώμο του αυτοκράτορα της επαρχίας Lu Zhou. O Zhen Quan προσεκλήθη από τον Αυτοκράτορα επειδή αντιμετώπιζε ένα έντονο πρόβλημα άλγους στον ώμο με συνέπεια αδυναμία άσκησης των διοικητικών και στρατιωτικών του καθηκόντων.
Ο γιατρός – που έπρεπε οπωσδήποτε να διασώσει τη φήμη του – μετά από προσεκτική εξέταση, παρήγγειλε στον αυτοκράτορα να σημαδέψει με το τόξο και το βέλος του το κέντρο ενός στόχου, ενώ ο ίδιος στάθηκε πίσω του. Τη στιγμή που ο αυτοκράτορας σήκωσε το χέρι του για να στοχεύσει, ο γιατρός έβαλε με δύναμη μια βελόνα σε ένα σημείο βελονισμού στη κορυφή της άρθρωσης του ώμου. Το αποτέλεσμα ήταν άμεσο και εντυπωσιακό: ο πόνος υποχώρησε αμέσως και το βέλος βρήκε το κέντρο του στόχου. Η φήμη του Zhen Quan διεσώθη.
Κάπως έτσι ξεκίνησε το υπέροχο ταξίδι των Κινέζων στην παρατήρηση, τη γνώση και την εφαρμογή του βελονισμού.
Σταθμός για τη διάδοση του βελονισμού στη Δύση υπήρξε το διπλωματικό ταξίδι του προέδρου Νίξον το 1971 στη Κίνα. Ένα μέλος της δημοσιογραφικής αποστολής, ο αρχισυντάκτης των New York Times, James Reston ανέπτυξε οξεία σκωληκοειδίτιδα, χειρουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε ο βελονισμός ως μέθοδος διεγχειρητικής αναλγησίας. Το γεγονός αυτό κάνει το γύρο του κόσμου. Αμερικανοί ιατροί επισκέφθηκαν την Κίνα, παρακολούθησαν χειρουργικές επεμβάσεις με βελονισμό και οι ανακοινώσεις τους πυροδότησαν το ενδιαφέρον του κοινού και της ιατρικής κοινότητας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία εικοσαετία έχουν γραφτεί σε δυτικά περιοδικά πάνω από 5.000 ιατρικές μελέτες που αφορούν στο Βελονισμό ενώ έχουν εκδοθεί εκατοντάδες βιβλία που εξετάζουν τη “μυστηριώδη” φύση του.
Ο Βελονισμός έχει καθιερωθεί διεθνώς σαν ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό σύστημα. Στερείται παρενεργειών και είναι εντελώς ακίνδυνος όταν εφαρμόζεται από σωστά εκπαιδευμένους βελονιστές.
Είναι πλέον αναμφίβολο ότι όλο και περισσότερο συχνά, ο βελονισμός βρίσκει απήχηση στις αναπτυγμένες δυτικές κοινωνίες όχι μόνο ανάμεσα στους πολίτες, δηλαδή στους πάσχοντες ή τους συγγενείς τους, αλλά κυρίως ανάμεσα στους κύκλους της επιστημονικής κοινότητας. Ακόμη και στην Αμερική, τη Μέκκα της τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, το 64% των Αμερικανικών Πανεπιστημίων Ιατρικής (Cornell, John Hopkins, UCLA, Maryland κ.α.) περιλαμβάνουν το βελονισμό στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των φοιτητών ιατρικής.
Στο βελονισμό το πρωτόκολλο θεραπείας εξατομικεύεται. Ο βελονιστής είναι εκπαιδευμένος στο να μπορεί «ν’ ανιχνεύσει» (εφαρμόζοντας ήπια πίεση στο δέρμα ή με ειδικούς ανιχνευτές) τα σημεία βελονισμού ψηλαφώντας το δέρμα, τον υποδόριο ιστό και τους μύες για επώδυνα σημεία, τα οποία, πολλές φορές, τα υποδεικνύει ο ίδιος ο ασθενής. Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του σημεία βελονισμού, ακριβώς όπως έχει τα δικά του ΄΄προσωπικά΄΄ συμπτώματα νόσου και τα οποία διαφέρουν από τα συμπτώματα άλλων ασθενών με την ίδια πάθηση. Αρα, δεν υπάρχουν “συνταγές” θεραπευτικών σημείων βελονισμού. Ο θεραπευτής, τόσο στην Κίνα όσο και στο δυτικό κόσμο, προσαρμόζει τη θεραπεία του ανάλογα με το ιστορικό και την κλινική εικόνα.
Η πρόοδος της φυσιολογίας η ανάπτυξη νέων τεχνικών απεικόνισης, η περιγραφή ενδογενών ρυθμιστικών μηχανισμών αλλά κυρίως η ραγδαία ανάπτυξη της νευροφυσιολογίας στη δεκαετία του ΄90 (η οποία χαρακτηρίστηκε ως η δεκαετία του εγκεφάλου) μας επέτρεψε να διευκρινήσουμε και να κατανοήσουμε μέρος των θεραπευτικών μηχανισμών τους οποίους ενεργοποιεί ο βελονισμός και μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η θεραπεία.
Στις εργασίες αυτές στηρίχθηκε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καί το NIH (National Institutes of Health) της Αμερικής δημοσιεύοντας κατάλογο ενδείξεων Ιατρικού Βελονισμού τον οποίο υιοθέτησε η IASP (International Association for the Study of Pain). Η Αμερικάνικη Ένωση Ιατρικής Πόνου περιλαμβάνει τον βελονισμό στην εξεταστέα ύλη για την απόκτηση διπλώματος αλγολογίας.
Αναλυτικότερα oι κυριότερες δράσεις του βελονισμού είναι οι ακόλουθες :
- αγγειοβελτιωτική ρυθμίζοντας την κυκλοφορία του αίματος και εξασφαλίζοντας και την καλή τροφικότητα των οργάνων
- μυοχαλαρωτική
- αναλγητική μέσω παραγωγής συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών (ενδορφίνες, εγκεφαλίνες, δυνορφίνες, κατεκολαμίνες)
- αγχολυτική και αντικαταθλιπτική μέσω της γενικότερης ρυθμιστικής του δράσης λόγω της παραγωγής πολλών νευροδιαβιβαστών (ενδορφίνες, σεροτονίνη, GABA κ.α.) που αφορούν νοητικές λειτουργίες
- αντιφλεγμονώδη
- ρυθμιστική του ανοσοποιητικού συστήματος και του ενδοκρινικού συστήματος (ομοιόσταση) μέσω της δράσης του στο νευρο – ενδόκρινο – ανοσολογικό άξονα
Προτείνετε για την ανακούφιση από τα συμπτώματα ποικιλίας ασθενειών και παθήσεων, όπως οι εξής:
- οστεοαρθρίτιδα
- πονοκέφαλοι, ημικρανίες
- επικονδυλίτιδα
- οσφυαλγία, αυχεναλγία
- πόνος στα γόνατα
- ενίσχυση αθλητικών επιδόσεων
- εμβοές αυτιών
- δυσμηνόρροια
- ινομυαλγία
- ναυτία και έμετοι μετά από χημειοθεραπεία
- διακοπή καπνίσματος
- παχυσαρκία
Υπάρχουν διάφορες επιπλέον τεχνικές οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν ή όχι με τον απλό βελονισμό όπως είναι ο ηλεκτροβελονισμός, ο ωτοβελονισμός, ο κρανιοβελονισμός κ.α.
Στην Ελλάδα το μοναδικό επιστημονικό πιστοποιημένο πρόγραμμα διοργανώνεται από το ΚΕΔιΒιΜ-Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, το Ερευνητικό Εργαστήριο Μυοσκελετικής Φυσικοθεραπείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΕΜΦ-ΠαΔΑ) και την Ελληνική Φυσικοθεραπευτική Εταιρεία Αλγολογίας (ΕΦΕΑ), μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Φυσικοθεραπευτών στο Βελονισμό (International Association of Acupuncture Physical Therapists – IAAPT) που αποτελεί επίσημη υποομάδα της World Confederation of Physical Therapy (WCPT). Για την ολοκλήρωση των κλινικών απαιτήσεων του προγράμματος και την εποπτευόμενη κλινική εφαρμογή των διδαχθέντων συνδράμουν το Ιατρείο Πόνου του Αρεταίειου νοσοκομείου, το Εργαστήριο Ανατομικής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), η Α’ Ορθοπεδική Κλινική του ΕΚΠΑ, το Greek TaiJi Health Center των Πανεπιστημίων της Σαγκάης και του ΠαΔΑ και το Διεθνές Μετεκπαιδευτικό Κέντρο Βελονισμού της Αθήνας – Acuscience.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας!
Γκέλσης Ιωάννης, Φυσικοθεραπευτής, ΟΜΤ
Επιστημονικά Υπεύθυνος Φυσικοθεραπευτηρίου “Kinesiotherapy”
Επιστημονικός Συνεργάτης Α.Π.Θ.
