Περίπου 10-15 χρόνια πριν, τα συμπληρώματα πρωτεΐνης καταναλώνονταν αποκλειστικά από τους bodybuilders και άλλα άτομα που ασχολούνταν με βαριά άσκηση. Σήμερα έχουν ευρεία αποδοχή σε όσους γυμνάζονται αλλά και στο ευρύ κοινό. Ένα μεγάλο τμήμα του γενικού πληθυσμού βασίζεται στα συμπληρώματα πρωτεΐνης για την αντικατάσταση γεύματος και τη μείωση του βάρους του (Bartels & Miller, 2003).
Με συντριπτική πλειοψηφία, μελέτες έχουν καταδείξει με συνέπεια τα οξέα πλεονεκτήματα της συμπλήρωσης πρωτεϊνών στον μεταβολισμό των μυών μετά την άσκηση, η οποία θεωρητικά μπορεί να διευκολύνει την ανάκτηση της μυϊκής λειτουργίας και της απόδοσης. (Stefan M. Pasiakos et al 2014)
Στην έρευνα με θέμα «Whey Protein Improves Marathon-Induced Injury and Exercise Performance in Elite Track Runners», ο Wen-Ching Huang και οι συνεργάτες του (2017), απέδειξαν ότι τα συμπληρώματα πρωτεΐνης μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν στην αερόβια άσκηση για καλύτερη φυσιολογική προσαρμογή. Είναι ένα δυνητικό συμπλήρωμα θρεπτικών ουσιών με ποικίλα οφέλη για ερασιτέχνες δρομείς, την στιγμή που οι δρομικοί αγώνες (Μαραθώνιοι, Ημιμαραθώνιοι, 10 και 5 χιλιόμετρα) έχουν γίνει μια δημοφιλής άσκηση τα τελευταία χρόνια, λόγω του ότι οι άνθρωποι αναγνωρίζουν τις θετικές επιδράσεις της αερόβιας άσκησης και της άσκησης αντοχής στην προαγωγή της υγείας τους.
Στην αποκατάσταση των αθλητικών τραυματισμών, έρευνες αποδεικνύουν ότι οι τα συμπληρώματα πρωτεϊνών κατά την διάρκεια του προγράμματος κινησιοθεραπείας, μπορούν να συνεισφέρουν αποτελεσματικά στην επιτυχημένη διαχείριση της υποτροφίας του τετρακέφαλου μετά από αρθροσκόπηση στο γόνατο σε ποδοσφαιριστές. (Nikola Boyajiev et al. 2004)
Εντυπωσιακά είναι και τα αποτελέσματα σε ανθρώπους της λεγόμενης τρίτης ηλικίας. Πολλοί ηλικιωμένοι ασθενείς αποτυγχάνουν να ανακτήσουν το επίπεδο προ-νοσηλείας τους, ιδίως μετά από χειρουργεία ή τραυματισμούς. Η παραμονή στο κρεβάτι και η ακινητοποίηση συμβάλλουν στις ιατρογενείς διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των ελκών πίεσης, των βαθιών φλεβικών θρομβώσεων, της ακράτειας και συνήθως οδηγούν σε λειτουργική παρακμή και αναπηρία που οδηγούν σε περαιτέρω κλινική υποβάθμιση ή θάνατο. Η μείωση των διαιτητικών προσλήψεων συμβάλλει στην περαιτέρω λειτουργική παρακμή. Τα ελλείμματα στη μυϊκή δύναμη και η εξασθένηση της λειτουργικής απόδοσης επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της νοσηλείας και εμφανίζονται κατά την πρώτη εβδομάδα ακινητοποίησης που επηρεάζει το μέγεθος των μυών και τη νευρική λειτουργία. Μελέτες εξέτασαν τις θετικές επιπτώσεις των συμβατικών προγραμμάτων αποκατάστασης σε ορθοπεδικούς ασθενείς, συμπεριλαμβανομένης της περιπατητικής δυνατότητας, της μεταφοράς τους, της ισορροπίας και της αυτοεξυπηρέτησής τους σε σχέση με την διατροφή. Αποδείχθηκε ότι η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση που συνδυάζεται με ισορροπημένη διατροφή και με αυξημένες πηγές πρωτεΐνης, ήταν αποτελεσματικότερη στην ανάκτηση της μυϊκής δύναμης.(C. Blanc – Bisson et al.2008)
Έχει συζητηθεί ότι η πρόσληψη συμπληρώματος πρωτεΐνης μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου (Zhang et al., 2016). Ωστόσο, σε άλλη έρευνα προτάθηκε ότι η πρόσληψη φυτικών πρωτεϊνών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, οι μηχανισμοί των οποίων δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητοί. Ωστόσο, όλοι οι συμμετέχοντες στις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν, συμμετείχαν επίσης στην πρόσληψη άλλων θρεπτικών φυτικών συστατικών για μείωση της χοληστερόλης και του λίπους ταυτόχρονα, τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα. (Wang et al., 2016)
Η δοσολογία στα συμπληρώματα πρωτεϊνών δεν είναι ένα μέγεθος που ταιριάζει σε όλους. Η διατροφή πρέπει να εξατομικεύεται με βάση τις απαιτήσεις θρεπτικών ουσιών που εξαρτώνται από το είδος του προγράμματος προπόνησης ή αποκατάστασης και των επιμέρους στόχων (Martin Huecker et al. 2019)
Η International Society for Sports Nutrition δημοσίευσε Κατευθυντήριες Οδηγίες το 2017 για την πρωτεΐνη και την άσκηση, συνιστώντας 1,4-2,0 g ανά 1kg σωματικού βάρους την ημέρα ως ασφαλές στόχο για τους περισσότερους αθλητές.
Θα πρέπει να θεωρηθεί ότι τα συμπληρώματα πρωτεΐνης του εμπορίου είναι μεταποιημένα υλικά και συχνά δεν περιέχουν άλλα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για τη διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Προτείνεται ότι η απαιτούμενη πρόσληψη πρωτεΐνης θα πρέπει να λαμβάνεται από φυσικές πηγές τροφής και στη συμπλήρωση πρωτεΐνης θα πρέπει να προσφύγετε όταν δεν υπάρχουν επαρκείς πρωτεΐνες στη φυσιολογική δίαιτα.
Πέρα από το κόστος και την ευκολία εύρεσης των συμπληρωμάτων πρωτεΐνης συνιστάται να χρησιμοποιείτε πηγές που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία με θερμότητα, οξέα / βάσεις ή χημικά, να ελέγξετε την καθαρότητα του προϊόντος και να αποφύγετε τοξικές ουσίες. (Martin Huecker et al. 2019)
Στην σημερινή εποχή η αποκατάσταση είναι δουλειά της διεπιστημονικής ομάδας. Ο φυσικοθεραπευτής ανάλογα με τους θεραπευτικούς στόχους και τα πρωτόκολλα που ακολουθεί, ενημερώνει τον/την διατροφολόγο συνεργάτη, ο οποίος είναι υπεύθυνος για το πρόγραμμα διατροφής του αθλητή ή του ασθενή. Ο διατροφολόγος καθορίζει την ανάλογη δίαιτα και την σχετική πρόσληψη των συμπληρωμάτων διατροφής. Εμείς προτείνουμε τις πρωτεΐνες “Amino Animo” του Φαρμακείου της Φύσης – Physis Laboratory. Παράγονται από πιστοποιημένες βιολογικές φυσικές πρώτες ύλες και συσκευάζονται σε ανακυκλώσιμες συσκευασίες κατάλληλες για τρόφιμα που εξασφαλίζουν τη διατήρηση της ποιότητας τους. Είναι υψηλής καθαρότητας και ανώτερης ποιότητας, παράγονται σε Ευρωπαϊκό εργαστήριο πιστοποιημένο κατά GMP και για την ανάπτυξή τους δεν πραγματοποιήθηκαν δοκιμές σε ζώα.
Γκέλσης Ιωάννης
Φυσικοθεραπευτής, ΟΜΤ
Επιστημονικά Υπεύθυνος Κέντρου Φυσικοθεραπείας «Kinesiotherapy»
Επιστημονικός Συνεργάτης Α.Π.Θ.
