Η λέξη μπορεί να είναι άγνωστη σε πολλούς, όμως ο βρουξισμός δεν είναι άγνωστος…
Τρίζεις ή σφίγγεις τα δόντια σου στον ύπνο;
Παρατηρείς τον εαυτό σου κατά τη διάρκεια της ημέρας να σφίγγεις τα δόντια σου;
Έχεις ξανά ακούσει τον όρο βρουξισμός;
Βρουξισμός ορίζεται ως η επαναλαμβανόμενη μυϊκή δραστηριότητα της γνάθου και χαρακτηρίζεται από σφίξιμο ή τρίξιμο των δοντιών.
Η American Academy of Sleep Medicine (AASM) έχει κατηγοριοποιήσει τον βρουξισμό ως «μία κινητική διαταραχή που σχετίζεται με τον ύπνο» και τον ορίζει ως «στερεοτυπική κινητική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου».
Αρκετές μελέτες υποστηρίζουν ότι ο βρουξισμός μπορεί να είναι ένας αιτιολογικός παράγοντας διαφόρων συμπτωμάτων πόνου και λειτουργικών περιορισμών ή τουλάχιστον ένας προδιαθεσικός παράγοντας πόνου στην κροταφογναθική άρθρωση. Ωστόσο, η πραγματική σχέση μεταξύ αυτών των καταστάσεων παραμένει αβέβαιη.
Ο βρουξισμός πλήττει γυναίκες και άνδρες, ενώ σύμφωνα με μελέτες αυτοί που πλήττονται λιγότερο είναι τα άτομα άνω των 65 ετών.
Κατηγοριοποίηση
Ο βρουξισμός, θα μπορούσε να κατηγοριοποιηθεί στο βρουξισμό κατά τη διάρκεια του ύπνου (Sleep Bruxism) , και κατά τη διάρκεια της ημέρας (Awake Bruxism).
Βρουξισμός ύπνου
Ο βρουξισμός ύπνου (SB) είναι μία συμπεριφορά που πρόσφατα ταξινομήθηκε ως «διαταραχή κίνησης σχετιζόμενη με τον ύπνο».
Αμέσως μετά την έναρξη του ύπνου, προκαλείται καταστολή της δραστηριότητας των μασητικών μυών και των νευρικών μηχανισμών τού. Αυτή η μείωση της διεγερσιμότητας των κινητικών νευρώνων του Τριδύμου νεύρου, είναι υψηλότερη κατά τον ύπνο REM, ένα στάδιο ύπνου που χαρακτηρίζεται από γενικευμένη μυϊκή «ατονία». Ωστόσο, ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου REM παρατηρούνται ξαφνικές περίοδοι αυξημένης διεγερσιμότητας των κινητικών νευρώνων του Τριδύμου με αποτέλεσμα την ακούσια σύσπαση των μασητικών μυών (βρουξισμός).
Για να έχουμε μία εικόνα για τον βρουξισμό ύπνου αρκεί να αναφερθεί ότι η πίεση που ασκείται με το τρίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να είναι μέχρι και έξι φορές μεγαλύτερη από την πίεση που ασκείται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Βρουξισμός ημέρας
Βρουξισμός όταν είμαστε ξύπνιοι (AB) ορίζεται ως η επίγνωση του σφιξίματος των δοντιών και σχετίζεται με αντίδραση στο άγχος, στο στρες, στο θυμό και στον πόνο.
Η φυσιολογία και η παθολογία είναι άγνωστη, αν και το στρες και το άγχος θεωρούνται προδιαθεσικοί παράγοντες.
Οι άνθρωποι που σφίγγουν τα δόντια τους όταν είναι ξύπνιοι είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν πόνο στη γνάθο τους ή/και περιορισμό στην κίνηση από τους ασθενείς με βρουξισμό κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Πως μπορώ να βοηθηθώ;
Οι παραδοσιακές προσεγγίσεις που επικεντρώνονται στις μασητικές παρεμβάσεις αντικαθίστανται από πιο ολοκληρωμένες προσεγγίσεις που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που θεωρούνται από ορισμένους συγγραφείς ως ο σημαντικότερος αιτιολογικός παράγοντας βρουξισμού.
Η παροχή συμβουλών σχετικά με την υγιεινή του ύπνου, την τροποποίηση της συνήθειας του ύπνου και οι τεχνικές χαλάρωσης έχουν προταθεί ως το πρώτο βήμα στη θεραπευτική παρέμβαση και γενικά θεωρούνται μη επιβλαβής.
Τι περιλαμβάνει μία θεραπεία;
- Αλλαγή συμπεριφοράς: Επανεκπαίδευση σωστής τοποθέτησης της γλώσσας, της γνάθου και των χειλιών.
- Νάρθηκας : Ο οδοντίατρος σας θα αξιολογήσει την κατάσταση σας και μπορεί να προταθεί ειδικός προστατευτικός νάρθηκας δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όταν είστε ξύπνιοι. Ο ειδικός νάρθηκας βοηθάει στην πρόληψη πιθανόν φθορών των δοντιών σας.
- Φαρμακευτική αγωγή: Έχει διαπιστωθεί ότι κάποια αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να είναι η αιτία του βρουξισμού.
Με την βοήθεια της ψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας Ελένης Σολταρίδου θα μάθουμε πως μπορούμε να διαχειριζόμαστε το άγχος και το στρες που είναι προδιαθεσικοί παράγοντες βρουξισμού.
Ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο στην αντιμετώπιση του άγχους σε σχέση με το βρουξισμό;
Η ένταση του πόνου και η χρονιότητα είναι δύο επιβαρυντικοί παράγοντες. . Ταυτόχρονα όμως είναι και δύο παράγοντες που θα μπορούσαν να γίνει το κίνητρο κάποιου, που ταλαιπωρείται λόγω του βρουξισμού, καθώς μπορεί να γίνει δυσλειτουργικός στην καθημερινότητά του.
Πώς θα αντιμετωπίσω το άγχος μου αν δεν γνωρίζω από πού προέρχεται;
Η αλήθεια είναι ότι τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι αντιλαμβανόμαστε τις στρεσογόνους περιόδους μας και έχουμε επίγνωση για τους παράγοντες που μας επηρεάζουν, απλά δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε, ή αν θέλετε να αποδεχτούμε, τη δυναμική του άγχους επάνω μας.
Μία πρώτη πρακτική τεχνική διαχείρισης είναι να σημειώσουμε σε ένα ημερολόγιο ή σε ένα σημειωματάριο, για μία περίοδο 2 εβδομάδων γεγονότα που μπορεί να μας επηρέασαν. Πρακτικά είναι ένα μέσο αυτό-παρατήρησης και αύξησης της επίγνωσής μας.
Πιάνω τον εαυτό μου κατά τη διάρκεια της ημέρας να σφίγγω τα δόντια μου όταν σκέφτομαι το πρόβλημα που με αγχώνει, πως μπορώ να το διαχειριστώ;
Νομίζω ότι εκείνη τη στιγμή θα πρέπει να δώσετε ένα μπράβο στον εαυτό σας, γιατί ήδη κάνατε το πρώτο βήμα για την αλλαγή σας. Αν με ρωτούσατε ποιο είναι αυτό, θα σας απαντούσα : παρατηρήσατε τον εαυτό σας και αναγνωρίσατε το σφίξιμο στα δόντια σας. Άρα εκείνη τη στιγμή αναγνωρίσατε και τι σας επηρέασε.
Συχνά η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο αγχώνει. Πώς θα μπορούσε κάποιος μόνος του να διαχειριστεί το άγχος του;
Υπάρχουν πολλά βιβλία αυτοβοήθειας, υπάρχουν εξαιρετικά podcasts, η αλήθεια είναι πως η τεχνολογία μπορεί να λειτουργήσει υπέρ μας στην αντιμετώπιση καταστάσεων.
Είναι όμως πολύ σημαντικό να υπενθυμίζουμε πάντα στον εαυτό μας, ότι θα πρέπει να έχουμε μία διάγνωση από το γιατρό που μας παρακολουθεί και εάν θεωρήσουμε ότι υπάρχει είτε υποτροπή, είτε επιδείνωση της κλινικής μας κατάστασης, να μην διστάσουμε να απευθυνθούμε στην ειδικότητα η οποία θα μας βοηθήσει και να αντιληφθούμε ότι όλοι οι επιστήμονες υγείας είναι σύμμαχοί μας.
Για τα βιβλία, τα podcasts, τα άρθρα και τις συνεντεύξεις της Κας Σολταρίδου μπορείτε να βρείτε υλικό στο site www.soltaridou.gr Στο instagram Elena Soltaridou Psychologist και στο Facebook Ελένη Σολταρίδου Ψυχολόγος
Μην διστάσετε να επικοινωνήστε μαζί μας για οποιαδήποτε πληροφορία!
Η κα. Βαρυτημίδου Φανή είναι Φυσικοθεραπεύτρια,OMT cand. συνεργάτης του Φυσικοθεραπευτηρίου “Kinesiotherapy”.
Εξειδικεύεται στην Μυοσκελετική Φυσικοθεραπεία, στην Αποκατάσταση Αθλητικών κακώσεων και στις Διαταραχές της Κροταφογναθικής ‘Αρθρωσης.
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
1Lobbezoo F, Ahlberg J, Glaros AG, Kato T, Koyano K, Lavigne GJ, de Leeuw R, Manfredini D, Svensson P, Winocur E. Bruxism defined and graded: an international consensus. J Oral Rehabil. 2013;40(1):2–4. doi: 10.1111/joor.12011.
2Sateia MJ. International classification of sleep disorders-third edition: highlights and modifications. Chest. 2014;146(5):1387–1394. doi: 10.1378/chest.14-0970.
3Huang GJ, LeResche L, Critchlow CW, Martin MD, Drangsholt MT. Risk factors for diagnostic subgroups of painful temporomandibular disorders (TMD) J Dent Res. 2002;81(4):284–288. doi: 10.1177/154405910208100412.
4Carra MC, Huynh N, Fleury B, Lavigne G. Overview on sleep bruxism for sleep medicine clinicians. Sleep Med Clin. 2015;10(3):375–384. doi: 10.1016/j.jsmc.2015.05.005.
5Deutsche Gesellschaft für Funktionsdiagnostik und -therapie in der Zahn- M-uKD, Deutsche Gesellschaft für Zahn- M-uKD (2019) S3-Leitlinie (Langversion) Diagnostik und Behandlung von Bruxismus. AWMForg
6G J Lavigne 1, S Khoury, S Abe, T Yamaguchi, K Raphael Bruxism physiology and pathology: an overview for clinicians J Oral Rehabil 2008 Jul;35(7):476-94. doi: 10.1111/j.1365-2842.2008.01881.x.
7 2016 Feb;18(2):10.doi: 10.1007/s11940-016-0396-3. Current Treatments of Bruxism
8 09 December 2020 | doi.org/10.3389/fneur.2020.564431 Adaptive Stress Coping in Awake Bruxism
9Kato T, Thie NM, Huynh N, Miyawaki S, Lavigne GJ. Topical review: sleep bruxism and the role of peripheral sensory influences. J Orofac Pain 2003;17:191-213. 51.
10Lavigne GJ, Kato T, Kolta A, Sessle BJ. Neurobiological mechanisms involved in sleep bruxism. Crit Rev Oral Biol Med 2003;14:30-46.
